Płyn w jamie opłucnowej

Ultrasonografia stanowi nieocenione narzędzie przy diagnostyce płynu w jamach opłucnowych. Jest to badanie dużo bardziej czułe i swoiste w porównaniu do RTG klatki piersiowej a zarazem łatwo dostępne, przyłóżkowe i proste w wykonaniu.

Dobór głowicy i jej ułożenie:

• W celu diagnostyki płynu najczęściej wykorzystujemy głowicę convexową, z powodzeniem możemy użyć także głowicy sektorowej,
• Płyn w jamie opłucnej najczęściej gromadzi się w najniżej położonych miejscach, w zachyłkach przeponowo-żebrowych. Głowicę przykładamy w przestrzeni międzyżebrowej w płaszczyźnie czołowej w linii pachowej środkowej (długa oś głowicy prostopadle do przebiegu  żeber) tak aby uwidocznić przeponę oraz narządy miąższowe poniżej (wątroba bądź śledziona).
• Najlepszym ułożeniem pacjenta w celu oceny płynu jest pozycja siedząca, niemniej jednak często trudna do osiągnięcia u pacjentów w OIT.

Sonoanatomia:

• Płyn w jamie opłucnowej najczęściej jest hipoechogeniczny bądź całkowicie bezechowy (ciemny).
• Zawsze widoczny powyżej linii przepony.
• Płyn ograniczony jest przez  linię opłucnej, linię powierzchni płuca, cienie żeber bądź kopułę przepony – tzw: „objaw czworokąta”, granica głęboka jest zawsze regularna.
• Objaw sinusoidy w M-Mode – specyficzny objaw dla płynu opłucnowego.
• Często widzimy także niedodmowe, uciśnięte przez płyn płuco.
• Echogeniczność płynu może sugerować jego pochodzenie (wysięk, przesięk, krwiak):
  • „Ciemny”, całkowicie bezechowy płyn to najczęściej przesięk.
  • Bardziej echogeniczny płyn z widocznymi „kłaczkami”, wtrętami, przegrodami może wskazywać na wysięk (dodatkową cechą przemawiającą za wysiękowy charakter płynu jest pogrubienie opłucnej >3 mm).
  • Krwiak w fazie ostrej jest praktycznie nie do odróżnienia od płynu przesiękowego (bezechowy), w fazie organizacji jest najczęściej bardziej echogeniczny.

Kliknij na galerię aby powiększyć

Płyn w jamie opłucnowej, pomiar

Poniżej skan TK klatki piersiowej pacjenta z ropniakiem prawej jamy opłucnowej (Film z USG powyżej):

Ocena ilości płynu w opłucnej:

• Dokładna diagnostyka ilości płynu w opłucnej za pomocą USG może sprawiać dość dużo problemów i nie jest pozbawiona błędów, szczególnie u pacjentów w OIT.
• Wentylacja dodatnimi ciśnieniami zmienia rozkład ciśnień panujących wewnątrz jam opłucnowych jak również wpływa na dystrybucję znajdującego się tam płynu. Należy pamiętać, iż największa separacja blaszek opłucnej u pacjentów wentylowanych mechanicznie występuję na końcu wydechu w przeciwieństwie do pacjentów oddychających spontanicznie.
• W celu oceny ilości płynu w opłucnej możemy posłużyć się zaproponowanym przez Daniela Lichtensteina indeksem. Wg Lichtensteina odległość mierzona pomiedzy linią opłucnej a powierzchnią płuca w punkcie PLAPS na końcu wydechu (PLAPS index) w najszerszym miejscu odpowiada szaacunkowej objętości płynu wg tabeli zamieszczonej poniżej.